Mụn cóc là các nốt sần trên da, thường tập trung ở bàn tay và chân. Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng gây mất thẩm mỹ, đau, cộm. Đây là bệnh da liễu phổ biến, có thể tự biến mất, tuy nhiên, một số trường hợp mụn lây sang những vùng da khác, thậm chí mọc ở bộ phận sinh dục cần được điều trị sớm. Vậy, có những cách trị mụn cóc nào hiệu quả, nhanh chóng, hết gốc rễ và an toàn?
Tổng quan về mụn cóc
Mụn cóc là tình trạng nhiễm trùng da do virus HPV ((Human Papilloma Virus) gây ra. Biểu hiện bằng những nốt sần, cùng màu da, trắng hoặc có chấm đen xen kẽ nhìn thấy được trên bề mặt, mất dấu vân da. Mụn cóc to nhỏ khác nhau nhưng thường có kích thước giống với hạt cơm. Trẻ em, người già có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh tự miễn là những đối tượng có nguy cơ bị mụn cóc.
1. Nguyên nhân
Mụn cóc do virus HPV (Human Papilloma Virus) xâm nhập vào cơ thể thông qua vết trầy xước hoặc vết thương hở. Mụn cóc ở bàn tay, chân thường do nhóm HPV 1, 2, 4, 27 hoặc 57 gây ra. Mụn cóc sinh dục có thể do nhóm HPV 6, 11, 16, 18. Ngoài ra, bệnh có thể lây từ người sang người hoặc lan sang các vùng da khác thông qua:
- Tiếp xúc trực tiếp với mụn cóc.
- Dùng chung các vật dụng vệ sinh cá nhân như: dao cạo râu, khăn tắm,…
- Vệ sinh tay chân không sạch.
- Quan hệ tình dục với người bị mụn cóc.
2. Triệu chứng
Virus HPV gây bệnh ở nhiều vị trí, từ đó hình thành các loại mụn cóc khác nhau. Dưới đây là một số loại mụn cóc thường gặp và triệu chứng:
- Mụn cóc thông thường: những sẩn nhỏ màu da, nhiều chấm đen trên bề mặt, sần sùi, cứng, gặp nhiều ở mu bàn tay, ngón tay, vùng da quanh móng và bàn chân. Mụn xuất hiện do virus xâm nhập qua các vùng da bị tổn thương trước đó, chẳng hạn như khi cắn móng tay.
- Mụn cóc lòng bàn chân: gặp ở lòng bàn chân, có thể nổi 1 hoặc nhiều nốt, mụn cóc nhỏ, phẳng, chắc, dày, mọc sâu vào trong da do áp lực từ việc đi đứng, vì vậy bệnh thường gây đau nhức mỗi khi đi lại. Ngoài ra, bệnh dễ nhầm với nốt chai chân, vì những biểu hiện tương tự nhưng không có chấm đen trên bề mặt như mụn cóc.
- Mụn cóc phẳng: dạng mụn cóc này có kích thước khá nhỏ, khoảng 5mm, nhẵn và phẳng hơn các loại khác, thường xuất hiện và phát triển nhanh với số lượng nhiều, có thể từ 20 đến 100 nốt. Mụn cóc phẳng thường xuất hiện trên mặt trẻ em, vùng râu nam giới và vùng chân ở phụ nữ.
- Mụn cóc sinh dục: các nốt mụn cóc nổi ở bộ phận sinh dục, hậu môn. Bệnh lây lan thông qua quan hệ tình dục, tiếp xúc với dịch tiết hoặc vùng da bị nhiễm bệnh.
Mụn cóc có chữa khỏi được không?
Có! Nốt mụn cóc có thể chữa khỏi hoàn toàn, thậm chí điều trị tại nhà. Tuy nhiên, tùy theo nhóm virus gây bệnh, người có hệ miễn dịch yếu, thói quen sinh hoạt, mụn cóc có thể tái phát, gây đau, khó chịu, ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
Ngoài ra, một số mụn cóc có thể bị nhầm lẫn với mô sẹo hoặc sang thương da khác. Do đó, để được chẩn đoán chính xác có phải mụn cóc hay không, người bệnh nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu kiểm tra và điều trị sớm.
Biến chứng của mụn cóc khi không điều trị kịp thời
Dù phần lớn là lành tính nhưng một số mụn cóc càng để lâu càng có xu hướng lây lan hoặc dễ tái lại sau điều trị. Do đó, mụn cóc nên được điều trị sớm theo phác đồ của bác sĩ nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm.
Mụn cóc khi không điều trị kịp thời có thể gây các biến chứng như:
- Ung thư: virus HPV gây mụn cóc ở bộ phận sinh dục và hầu họng có thể dẫn đến các sang thương trong biểu mô hoặc xâm lấn xuống những lớp sâu hơn. Tình trạng này kéo dài có thể gây ung thư cổ tử cung, hậu môn, dương vật và âm hộ….
- Nhiễm trùng: xảy ra khi người bệnh cạy hoặc loại bỏ mụn cóc không đúng cách. Vết thương hở tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Đau: mụn cóc đa phần không đau trừ trường hợp mọc ở lòng bàn chân, vùng tì đè. Mụn cóc mọc ở bộ phận này có thể gây đau khi đi lại.
Cách trị mụn cóc hiệu quả và hết tận gốc rễ
Mụn cóc có thể tự khỏi trong 6 tháng nhưng thường rất hiếm, chủ yếu gặp ở trẻ em sức đề kháng tốt. Đa phần các trường hợp đều cần điều trị để tránh lây lan, gây khó chịu và ảnh hưởng đến thẩm mỹ của người bệnh. Để loại trừ mụn cóc, bên cạnh tuân thủ điều trị, người bệnh còn phải kiên nhẫn, không tự ý bỏ dở vì có thể tái nhiễm.
1. Chữa mụn cóc tại nhà
Mụn cóc là bệnh da liễu khá phổ biến, có nhiều cách điều trị tại nhà được truyền tai nhau sử dụng vì giúp bệnh cải thiện. Tuy nhiên vẫn chưa có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh hiệu quả điều trị cho các phương pháp này.
1.1 Tỏi
Allicin có trong tỏi giúp kháng khuẩn, chống nấm, kháng viêm, điều hoà miễn dịch. Mẹo dân gian thường dựa vào tính năng này để loại bỏ mụn cóc. Người bệnh cần nghiền nát 1 tép tỏi, pha với nước rồi thoa lên các nốt mụn, băng dán lại. Lặp lại mỗi ngày liên tục trong 3 – 4 tuần để đạt hiệu quả
1.2 Vỏ chuối
Kali trong vỏ chuối được cho rằng có tính kháng khuẩn và kháng virus, nhờ đó chống được virus HPV, tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng chứng minh tính hiệu quả của phương pháp này. Bằng cách chà xát mặt trong vỏ chuối lên các nốt mụn cóc sau khi đã vệ sinh sạch, để qua đêm, và thực hiện mỗi ngày có thấy cải thiện mụn cóc.
1.3 Nha đam
Chỉ cần nhỏ chất nhựa trong suốt lên các nốt mụn, axit malic và đặc tính kháng khuẩn của nha đam có thể giúp cải thiện tình trạng đau, ngứa do mụn cóc gây ra.
1.4 Giấm táo
Giấm táo pha loãng với nước là phương pháp điều trị mụn cóc phổ biến. Trong giấm táo chứa acid acetic, hoạt động như acid salycilic, có đặc tính kháng khuẩn tự nhiên giúp ăn mòn dần các nốt mụn cóc, chống lại virus HPV.
Khi tiếp xúc với acid có trong giấm, da có thể kích ứng hoặc bỏng hóa chất. Vì vậy, nên pha loãng giấm táo với nước theo tỷ lệ 2 : 1. Sau đó, dùng bông y tế thấm vào dung dịch vừa pha, bôi trực tiếp lên mụn cóc và băng kín trong 3 – 4 giờ rồi tháo ra. Tuyệt đối không áp dụng phương pháp này lên vết thương hở.
1.5 Vitamin C
Vitamin C giúp tăng cường miễn dịch, chữa lành vết thương và dùng trong điều trị mụn cóc. Bằng cách nghiền nát một viên vitamin C trộn với nước, sau đó thoa hỗn hợp lên mụn cóc và băng lại để qua đêm.
2. Điều trị mụn cóc bằng thuốc bôi
2.1 Acid salicylic
Acid salicylic là lựa chọn điều trị phổ biến. Trước khi thoa acid salicylic, nên ngâm mụn cóc trong nước ấm, sau đó bôi thuốc trực tiếp lên vị trí tổn thương. Dùng đều đặn 2 – 3 tháng để đạt hiệu quả điều trị.
Tuyệt đối không để acid lan sang vùng da xung quanh, đậy kín sau khi sử dụng, bảo quản nơi thoáng mát. Không sử dụng acid salicylic cho bệnh nhân đái tháo đường, tim mạch hay mụn cóc nhiễm trùng,… Trường hợp để thuốc dây vào mắt, cần rửa với nước sạch trong 15 phút, sau đó nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để có biện pháp xử lý kịp thời.
2.2 Cantharidin
Cantharidin là chất béo không mùi, không màu, có nguồn gốc từ bọ cánh cứng. Thành phần trong Cantharidin có thể khiến vùng da dưới mụn cóc phồng rộp, sau đó mụn cóc sẽ bong ra.
Cantharidin chỉ nên thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu, vì có thể gây kích ứng da. Ngoài ra, Cantharidin cũng gây đau và khó chịu cho người bệnh. Với mụn cóc lòng bàn chân, việc dùng Cantharidin có thể gây nhiễm trùng hoặc viêm mô tế bào nếu không vệ sinh sạch sẽ.
3. Các phương pháp điều trị mụn cóc ở bệnh viện
3.1 Áp lạnh
Áp lạnh trong điều trị mụn cóc được chia thành nhiều lần. Mỗi lần, bác sĩ sẽ phun nitơ lỏng vào mụn cóc, lúc này 1 vết phồng rộp sẽ hình thành. Sau 1 thời gian, vết phồng rộp và mụn cóc sẽ tự bong tróc.
Áp lạnh bằng nitơ lỏng có thể gây sẹo, tê, không có cảm giác tạm thời hoặc mất sắc tố da vĩnh viễn. Bệnh nhân có da quá sáng hoặc quá sẫm màu không nên điều trị áp lạnh, thận trọng ở người bị mụn cóc trên mặt. Kỹ thuật này có thể gây đau nên cân nhắc khi dùng để điều trị mụn cóc ở trẻ nhỏ.
3.2 Phẫu thuật điện/nạo
Phương pháp kết hợp giữa đốt cháy bằng điện và nạo thủ công, áp dụng cho những mụn cóc ở vị trí bằng phẳng, kích thước dưới 2cm. Trước khi phẫu thuật loại bỏ mụn, người bệnh sẽ được gây tê tại chỗ. Đây là phương pháp ít gây nhiễm trùng, nhanh lành vết thương. Tuy nhiên, bệnh dễ tái lại do nhân và rễ mụn không được lấy hết.
3.3 Cắt bỏ
Kỹ thuật này được chỉ định loại bỏ mụn cóc filiform (dạng nhú). Bác sĩ sẽ sử dụng dao mổ để cạo hoặc cắt bỏ mụn cóc.
3.4 Laser
Bác sĩ sẽ sử dụng ánh sáng từ máy Laser CO2 Fractional để đốt nóng và phá hủy mô và các mạch máu nhỏ bên trong mụn cóc. Phương pháp này có thể áp dụng cho nhiều loại mụn cóc nhằm loại bỏ nốt sần trên da, lấy sạch tổ chức mụn cóc dưới da, hạn chế quá trình lây lan sang những vùng xung quanh, giảm nguy cơ nhiễm trùng và nhanh hồi phục. Song, kỹ thuật này có thể gây đau và để lại sẹo.
3.5 Bleomycin
Bleomycin là kháng sinh glycopeptide tan trong nước, có tác dụng độc tế bào, dùng điều trị mụn cóc không đáp ứng với các phương pháp khác. Bleomycin giúp ức chế sự phân chia và tăng trưởng của tế bào. Phương pháp này gây 1 số tác dụng phụ gồm: đau trong và sau khi tiêm, sẹo, thay đổi sắc tố,… Không sử dụng bleomycin ở phụ nữ có thai.
3.6 Liệu pháp miễn dịch
Với những mụn cóc cứng đầu, không đáp ứng các phương pháp điều trị truyền thống, liệu pháp miễn dịch sẽ tác động vào virus gây bệnh, cải thiện tình trạng bệnh. Bác sĩ sẽ sử dụng một số hóa chất, chẳng hạn như diphencyprone (DCP) làm mụn cóc biến mất.
Bị mụn cóc nên kiêng gì?
Cạo và gãi! Để điều trị mụn cóc, bên cạnh tuân thủ phác đồ của bác sĩ, người bệnh nên kiêng một số điều sau:
- Cạo, gãi và tự gỡ mụn cóc, chẳng hạn khi cạo râu sẽ vô tình tạo ra những vết rách siêu nhỏ trên da. Nếu sơ ý cạo trên mụn cóc có thể làm lây lan virus sang các vùng da khác.
- Cắt bỏ: không nên sử dụng cách này vì có thể gây nhiễm trùng và để lại sẹo.
- Cắn móng và cắt da quanh móng: có thể làm lây lan mụn cóc sang những vùng da lành.
- Dùng chung vật dụng cá nhân với người khác.
- Quan hệ tình dục không an toàn.
Biện pháp phòng ngừa, giảm nguy cơ lây lan mụn cóc sau khi điều trị
Chủ động phòng ngừa là biện pháp hữu hiệu giúp giảm nguy lây lan và hạn chế mụn cóc tái nhiễm. Một số biện pháp phòng ngừa có thể kể đến như:
- Tránh cạo trên mụn cóc.
- Bỏ thói quen cắn móng tay hoặc cạy lớp biểu bì.
- Không dùng chung khăn tắm, quần áo, bấm móng tay, dao cạo râu hoặc các vật dụng cá nhân khác.
- Không trực tiếp sờ chạm vào mụn cóc của người khác.
- Tiêm vaccine HPV và sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để ngăn ngừa mụn cóc sinh dục.
- Giữ bàn chân khô ráo để ngăn mụn cóc lây lan.
- Không gãi, cắt hoặc cạy mụn cóc.
- Mang dép xỏ ngón hoặc giày khi sử dụng phòng thay đồ công cộng, khu vực hồ bơi.
Nội dung chính
